- 22
- Lip
Higiena noszenia masek ochronnych.
Autor: dr n. biol. Karolina Trzeciak
Noszenie masek, a właściwie półmasek, jako środka ochrony osobistej nie jest pomysłem nowym. Doskonale wiedzą o tym lekarze opieki zdrowotnej, lekarze dentyści, laboranci a także pracownicy innych zawodów jak osoby pracujące w dużym zapyleniu (budowlańcy, konserwatorzy zabytków, groomerzy, manicurzystki i wiele innych). Maski na stałe zagościły też w wielu miastach w tzw. sezonie smogowym. Od 16 kwietnia 2020r. do odwołania, na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów, na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w związku z pandemią covid-19 wprowadzono obowiązek zasłaniania nosa i ust w przestrzeni publicznej. Obowiązek taki wprowadzony jest obecnie też w wielu innych krajach świata.
Oznacza to, że niekiedy w ciągu dnia niektórzy z nas noszą maski bardzo długo. Często brakuje jednak informacji dotyczących tego jak je nosić, aby same w sobie nie stanowiły ryzyka dla naszego zdrowia, bowiem niewłaściwie użytkowana lub niepoprawnie zutylizowana maseczka sama w sobie może być materiałem zakaźnym. Sprawa wydaje się prostsza w przypadku certyfikowanych maseczek przeznaczonych do ochrony dróg oddechowych. Ze strony producenta powinniśmy bowiem uzyskać informacje dotyczące ich prawidłowego użytkowania, czy są one jedno czy wielorazowe, a w przypadku maseczek wielorazowych jak często powinniśmy zmieniać filtr oraz w jaki sposób powinno następować ich czyszczenie. Jeżeli produkt jest oznaczony przez producenta jako jednorazowy, tak też musimy go traktować i nie wolno używać go ponownie, dodatkowo jednorazowa maseczka chirurgiczna powinna zostać zmieniona niezwłocznie w przypadku jej przemoczenia lub zabrudzenia. Obecnie w użyciu są także samodzielnie szyte maseczki bawełniane, bez certyfikatów, zamiast maseczek wykorzystywane są też części odzieży jak apaszki, chusty czy kominy. Podobnie jak w przypadku maseczek jednorazowych w momencie gdy materiał robi się wilgotny lub ulegnie zabrudzeniu, niezwłocznie maskę taką powinniśmy wymienić, oznacza to, że posiadanie tylko jednej takiej osłony na nos i usta, to za mało. Ponadto warto zwrócić uwagę na jej przechowywanie, czy naprawdę chcesz zakładać na twarz coś, co przed chwilą rzuciłeś na podłogę? Jeżeli maskę wielokrotnego użytku zdjąłeś poza domem najlepiej włożyć ją do szczelnego woreczka strunowego. Bardzo ważna jest higiena, w tym częste pranie, minimum raz dziennie, najlepiej w wysokiej temperaturze z dodatkiem detergentu. W końcu codziennie zmieniasz odzież i bieliznę, dlaczego więc ciągle miałbyś nosić tą samą maskę? Szczególnie, że wraz z oddechem wydalasz parę wodna, a wilgotne środowisko, to wspaniałe miejsce dla rozwoju bakterii i grzybów.
Nie powinieneś drugi raz używać tej samej maski wielokrotnego użytku, przed jej właściwym wyczyszczeniem co w przypadku masek bawełnianych oznacza wypranie. Nie bez znaczenia jest też odpowiednie zakładanie i zdejmowanie maski. Zawsze przed tą czynnością powinno się dokładnie umyć ręce, maskę należy zdjąć nie dotykając jej części przedniej, a po wyrzuceniu, schowaniu do woreczka strunowego lub wrzuceniu do prania trzeba ponownie dokładnie umyć ręce. W trakcie noszenia maski powinno się też unikać jej dotykania i poprawiania. Powstaje jednak kolejne pytanie. Jak często należy zmieniać maseczkę? Niestety na ten temat nie ma jednoznacznych informacji. Według informacji zamieszczanych na forach i blogach przez farmaceutów oraz zaleceń WHO wydaje się, że po pierwsze należy kierować się wytycznymi producenta, o ile podaje on czas bezpiecznego użytkowania maseczki. Jeżeli takich zaleceń nie ma, maseczkę należy zmieniać gdy tylko poczujemy, ze staje się wilgotna, co może trwać od kilkunastu minut do nawet kilku godzin. Jeżeli producent podał zalecenia, a maska wcześniej ulega zabrudzeniu lub zawilgoceniu, nie należy czekać aż maksymalny czas upłunie lecz niezwłocznie zmienić maseczkę.
Środowisko, w jakim żyjemy, nie jest sterylne i nigdy nie będzie. Kluczem do ograniczenia rozprzestrzeniania się wielu chorób infekcyjnych jest właściwa higiena i dezynfekcja rąk, oraz izolowanie osób chorych. Osłony ust i nosa mogą stanowić wsparcie w walce z rozprzestrzenianiem się niektórych chorób zakaźnych, a prawidłowo używane, czyszczone, przechowywane i utylizowane nie powinny stanowić zagrożenia dla naszego zdrowia.
Żródła:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. (poz.673)
- Strona www Rządowego Centrum Bezpieczeństwa (https://rcb.gov.pl/obowiazek-zaslaniania-nosa-i-ust/)
- Michała M. K., Brydak L. B. (2006). Grypa w różnych aspektach. Część I- Budowa, replikacja i zmienność wirusów grypy oraz przebieg kliniczny choroby, odpowiedź immunologiczna i diagnostyka laboratoryjna. Pol. Merk. Lek., 2006, XXI, 123, 270.
- Życińska K., Brydak L.B., 2007. Grypa i jej profilaktyka- ciągle aktualny problem medyczny. POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2007; 117 (10)
- Tokarska K., Zając K. (2019). Wirus A/H1N1, czyli jak walczyć ze świńską grypą. Repozytorium Centrum Otwartej Nauki (https://depot.ceon.pl/)
- Kocik J., Pinkas J. (2020). Rozpoznanie i leczenie łagodnych przypadków COVID-19 w warunkach domowych–wyzwania i ryzyka. Wiedza Medyczna, 10-13.
- GdziePoLek.pl – kanał Youtube, cykl zapytaj farmaceutę. Jak często wymieniać maseczkę ochronną? #ZapytajFarmaceutę (https://www.youtube.com/watch?time_continue=3&v=yUr-SJ-j0j0&feature=emb_logo)
- Oficjalna strona www WHO, Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public: When and how to use masks (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks) (21.07.2020)
Artykuł opublikowany w czasopiśmie HARMONIA wrzesień/październik 2020