- 03
- Sie
Jak chronić się przed udarem cieplnym?
Autor: Aleksandra Kowalska
Ostatnie wysokie temperatury sprawiają, że w pełni czujemy wakacje. Jednak niosą ze sobą również niebezpieczeństwo – długie przebywanie na słońcu w nieostrożny sposób może skutkować udarem cieplnym. Na szczęście istnieją działania, które możemy podjąć, aby dzięki temu spokojnie wypoczywać, nie martwiąc się o stan zdrowia.
Udar cieplny występuje wtedy, kiedy pod wpływem przegrzania organizmu ośrodek, który zajmuje się regulacją temperatury ciała, przestaje pracować prawidłowo i temperatura organizmu podnosi się do poważnej gorączki. Nie należy mylić go ze „zwykłym” udarem mózgu!
Jak chronić się przed udarem cieplnym, w szczególności spowodowanym słońcem?
1. Ogranicz do minimum ekspozycję na wysoką temperaturę. Przy temperaturze w okolicach 30 stopni nawet siedzenie w cieniu, może nie być bezpieczne. Unikaj wysiłku fizycznego w pełnym nasłonecznieniu oraz źle wentylowanych pomieszczeniach.
2. Pij dużo wody! Najlepiej odstawić na bok napoje słodkie czy gazowane. Pij czystą wodę, najlepiej ze szkła, regularnie. Odwodnienie to największe zagrożenie dla organizmu podczas wysokich temperatur. Dbanie o nawodnienie to pierwszy krok do bycia bezpiecznym podczas wypoczynku.
3. Unikaj kawy, alkoholu, mocnej czarnej herbaty. To wiąże się z punktem powyżej, ponieważ te napoje mają działanie odwadniające organizm.
4. Noś odpowiednie ubranie – luźne, przewiewne, najlepiej nie w ciemnych kolorach (ubrania jasne mają wyższe albedo czyli współczynnik odbicia światła niż ciemne, dlatego w słoneczny upalny dzień lepiej zrezygnować z czarnej koszuli na rzecz jej jasnego odpowiednika.). Wbrew pozorom nie stosuje się tutaj zasada „im mniej, tym lepiej”, ponieważ długie, lniane spodnie z cienkiego materiału będą chronić przed przegrzaniem lepiej, niż krótkie spodenki (materiał stanowi barierę dla promieni słonecznych, przez co skóra mniej się nagrzewa).
5. Chroń głowę i oczy przed nadmiarem słońca. Kapelusz, czapka z daszkiem, chustka – to praktyki, które proponujemy dzieciom bez wahania, jednak dorośli często są przekonani, że tego nie potrzebują. Na głowę jednak również oddziałuje słońce, a przegrzanie głowy może mieć poważne konsekwencje. A przecież dobrany kapelusz może być nie tylko ochronny, ale też ciekawym dodatkiem do stroju.
6. Korzystaj z „przerw” od ciepła. Schowaj się do cienia, wejdź na chwilę do klimatyzowanego pomieszczenia. Korzystaj z szans, aby schłodzić się na chwilę, zamiast spędzać czas nieprzerwanie w upale. To znacznie zmniejszy ryzyko udaru cieplnego.
7. Jeżeli stosujesz jakieś leki (na stałe lub chwilowo), czytaj uważnie ulotkę, aby znaleźć informację na temat tego, czy nie podnoszą ryzyka udaru cieplnego, będzie to dotyczyło w szczególności leków diuretycznych. W takich wypadkach należy zachować podwójną ostrożność.
8. Obserwuj swoje ciało i zmiany w samopoczuciu. Jeżeli obserwujesz u siebie poniższe objawy, postaraj się zrezygnować z dalszego przebywania w upale i skonsultuj się z lekarzem:
-
temperatura ciała powyżej 40 stopni,
-
objawy uszkodzenia układu nerwowego:
-
dezorientacja, uczucie „mózgu z waty”,
-
zaburzenia świadomości,
-
majaczenie,
-
halucynacje,
-
drgawki,
-
śpiączka,
-
-
zlewne poty lub wręcz przeciwnie sucha skóra,
-
płytki, przyspieszony oddech,
-
szybkie bicie serca, uczucie „drgającego” pulsu,
-
obniżone ciśnienie krwi
-
zmęczenie, wiotkość,
-
omdlenia lub uczucie, że możemy zemdleć,
-
nudności, wymioty.
To jedne z najczęstszych objawów przegrzania, które dobrze zapamiętać. Jeżeli kiedyś przesadziłeś z treningiem i długo po nim nie mogłeś dojść do siebie – być może miałeś do czynienia z udarem cieplnym wysiłkowym, który objawia się podobnie, ale mniej drastycznie - nie występuje podwyższona temperatura ani zaburzenia świadomości.
Udar cieplny to jedno z poważniejszych zagrożeń podczas wakacji, jednak zachowanie środków ostrożności i zwrócenie uwagi na samopoczucie swoje i innych sprawi, że będziesz mógł spokojnie wypoczywać z poczuciem, że dzięki swoim działaniom jesteś bezpieczny. Dobre nawyki to podstawa!
Źródła:
- Pawełczyk T., Jastrzębski K., Pawełczyk A., Klimek A., Rabe-Jabłońska J. (2011). Udar cieplny zilustrowany przypadkiem 39-letniego mężczyzny–uczestnika biegu maratońskiego. Aktualności Neurologiczne, 4(11), 274-279.
- Bouchama A., Knochel J. P. (2002). Heat stroke. New England journal of medicine, 346(25), 1978-1988.
- Serwis Rzeczypospolitej Polskiej www.gov.pl „Udar słoneczny, udar cieplny, przegrzanie cieplne” (https://www.gov.pl/web/zdrowie/udar-sloneczny-udar-cieplny-przegrzanie-cieplne dostęp z dn. 31.07.2020)
- Serwis Rzeczypospolitej Polskiej www.gov.pl „Zachowaj ostrożność podczas upałów!” (https://www.gov.pl/web/zdrowie/zachowaj-ostroznosc-podczas-upalow- dostęp z dn. 31.07.2020)
- Sebastian R. (2016). Stany zagrożenia życia związane z działaniem wysokiej temperatury. Repoztytorium Krakowskiej Akademii im. A. Frycza -Modrzewskiego (https://repozytorium.ka.edu.pl)
- Jędrzejczyk-Spaho J. (2017). Udar cieplny. Leczenie udaru słonecznego. Medicover.pl Artykuły o zdrowiu (https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/udar-cieplny-leczenie-udaru-slonecznego,3873,n,3707)